Termijnmarkt voor hogere melkprijs

Het bedrijf van Niels en Lars Krol en hun ouders is sinds de afschaffing van het melkquotum hard gegroeid: van 350 koeien op één locatie naar 950 koeien nu op vier locaties in Nederland en Duitsland. Op het bedrijf in Zeeland zwaaien de broers sinds enkele jaren de scepter. “Onze vader heeft de structuur zo uitgedacht. De komende tijd willen we de productie hier optimaliseren”, vertelt Niels.

Daarbij krijgen de broers een hoop vrijheid. Zo kozen ze er vorig jaar voor mee te doen met de MTC (Milk Trading Company). Hoewel de broers weinig ervaring hebben met handelen op de zuiveltermijnmarkt, sprak het idee ze direct aan. Niet zozeer om de risico’s af te dekken, wat vaak als argument voor de MTC of handelen op de termijnmarkt wordt genoemd. Afdekken van risico’s kost volgens de ondernemers altijd geld, dus daar zijn ze heel voorzichtig mee. “Maar met deelname aan MTC verwachten we een € 1 tot € 2 per 100 kilo hogere melkprijs te kunnen maken.” Dat is het bedrag dat DLV Advies, het bedrijf achter de MTC, noemt dat mogelijk is. Dat komt overeen met wat in België vorig jaar is uitgekeerd, een bedrag van € 1,75 per 100 kilo. Een bijkomend voordeel van meedoen noemen Niels en Lars dat ze meer inzicht krijgen in de internationale zuivelmarkt. 

Bovengemiddelde melkprijs vastzetten

De MTC is al enkele jaren actief in België en heeft daar inmiddels zo'n 80 aangesloten veehouders. Sinds vorig jaar zijn ook Nederlandse melkveehouders toegetreden en is er ook een aparte Nederlandse werking met ondersteuning van DLV Advies. Het idee is dat veehouders op basis van termijncontracten een bovengemiddelde melkprijs vastzetten. Het verschil met de werkelijke melkprijs krijgen ze vervolgens uitbetaald (zie kader). Het is dus een instrument dat losstaat van de werkelijke melkstroom en prijsvorming van de zuivelfabriek. Deelname is onafhankelijk van de zuivelfabriek. 
Eind 2018 zijn de broers lid geworden van de coöperatie. Ze besloten met 10% van de melkplas mee te doen. Tot 30% was mogelijk, maar dat vonden ze te veel. “We willen voorzichtig beginnen. En het is nog steeds 600.000 kilo melk.” Voor die hoeveelheid melk moeten ze € 8 per 100 kilomelk inleggeld betalen. Dat is geld dat in de coöperatie blijft en dat de broers terugkrijgen als ze stoppen. Omdat ze het bedrag vanuit de cashflow betalen, was er geen bank voor nodig. “We horen dat die nog niet happig zijn om het goedkoop te financiëren.”

Overleg over marktsituatie

Na de start vorig jaar hebben ze vier maanden niks kunnen doen; dat is de spelregel om te voorkomen dat mensen met voorkennis instappen en het systeem beïnvloeden. Vanaf afgelopen mei is het echte werk begonnen. Dat betekent dat ze op advies van een groep veehouders uit de coöperatie en marktdeskundigen beslissen of ze meedoen met het voorgestelde niveau waarop de prijs wordt vastgezet. Deze groep overlegt elke twee weken over de marktsituatie en moet het advies van het bestuur over de hoogte van de prijs voor die periode goedkeuren. Overigens maakt Niels ook sinds kort deel uit van deze groep.

Zuivelmarkt en verwachte melkprijs

Meedoen kost volgens de broers weinig extra tijd. Via een website hebben ze altijd inzicht in de actuele situatie. Zo is de verwachting van de melkprijs voor de komende maanden visueel, evenals de afgedekte prijs. Ze krijgen via de site frequent nieuws over de zuivelmarkt en verwachtingen. In juni is er melk vastgezet voor € 37,80 per 100 kilo melk. De verwachte melkprijs is € 35,90, zodat de veehouders over deze maand € 1,90 voordeel realiseren. Daar gaat het eerste jaar € 0,50 aan kosten vanaf (vanaf het tweede jaar is dat € 0,30), zodat per saldo € 1,40 per 100 kilo overblijft. Over 600.000 kilo melk is dat € 8.400 per jaar of € 700 per maand. Winst of verlies wordt elke drie maanden verrekend. Geen wereldschokkend bedrag. “Maar we hebben er weinig voor hoeven doen. En het is nu nog maar 10% van de melkplas. Als we het percentage melk waarmee we meedoen verhogen, wordt het al snel meer.” Of ze het percentage verhogen hangt met name af van het resultaat en het vertrouwen. Plus, zo benadrukt Niels, ook een eventueel verlies blijft waarschijnlijk in euro’s een beperkt bedrag. “En eigenlijk is uit de kosten komen al voldoende voor ons. We hebben dan risico’s beperkt en veel van geleerd.”

Koersen lange termijn

Wat dat laatste betreft vinden ze het bijzonder dat het de MTC lukt om een betrouwbare voorspelling van de melkprijs te maken op basis van de koersen (futures) van slechts enkele melkgrondstoffen. Ook noemen de broers het opvallend dat koersen voor de langere termijn altijd dezelfde richting opgaan; dus geen tijdelijke verhoging of verlaging. “Emotie speelt wel een belangrijke rol bij de koersen op de termijnmarkt, wat ook de nodige kansen geeft.” 

Bijna 50 deelnemers in Nederland

De Milk Trading Company (MTC) is sinds 2017 in België actief en opgezet door DLV Belgium. Het draait inmiddels met 128 deelnemers die in totaal 183 miljoen kilo melk produceren. Van die melkplas is gemiddeld 25% afgedekt via de termijnmarkt. 
Eind vorig jaar is de Nederlandse organisatie opgestart. Hierbij zijn nu 48 veehouders aangesloten. Deze vormen één coöperatie met de Belgische. Leden kunnen het eerste jaar 10 tot 30% van hun melkplas voor maximaal een jaar inzetten: vanaf het tweede jaar is dat 50%. Onderliggend worden daarvoor futures op beurzen afgesloten. 
Het principe is dat de noteringen van wei, melkpoeder en boter via een formule worden omgerekend naar een melkprijs. Het blijkt uit de historie dat de berekende melkprijs voor 93% overeenkomt met de werkelijke melkprijs.

Dit artikel verscheen op 25 juni 2019 in de Boerderij. Wilt u meer weten over de MTC? Lees er meer over in het dossier 'Termijnmarkt' of neem contact op met Niek Groot Wassink.

Dossier termijnmarkt