Volgens KWIN ligt de prijs voor het verlengen van een stal momenteel rond de €425 per vierkante meter, terwijl dit in 2018 nog circa €290 was. “De forse prijsstijgingen begonnen met duurdere bouwmaterialen tijdens en na de coronaperiode,” vertelt Theo. “Later kwamen daar de stijgende arbeidskosten bij. En die blijven voorlopig nog stijgen.”

Arbeid bepaalt prijsniveau

Inmiddels lijken de grootste prijsstijgingen achter de rug. Theo ziet dat in de bouwbegrotingen die hij maakt. “De kosten voor de bouwmaterialen zijn de laatste tijd niet verder gestegen en een aantal materialen zijn zelfs wat in prijs gedaald.” Dat bouwprijzen niet dalen, heeft volgens de projectleider te maken met de kosten voor arbeid: die lopen nog steeds op. Volgens het CBS is het gemiddelde uurloon in vijf jaar tijd met 20% gestegen, met de grootste stijging in 2024.

Bron: KWIN. De bouwkosten van een ligboxenstal zijn in een aantal jaren fors opgelopen, zoals ook te zien is in een stijging van de normbedragen zoals KWIN die hanteert. Zowel een stijging in bouwmaterialen als hogere kosten voor arbeid zijn daar debet aan. Er zijn geen signalen dat kosten weer naar fundamenteel lagere niveaus gaan.

Strengere eisen en grotere oppervlakken

Los van de duurdere bouwmaterialen en hogere arbeidskosten speelt er volgens Theo nog iets: de afgelopen jaren heeft de bouwsector te maken met strengere regels ten aanzien van brandveiligheid. Dat beperkt de keuze in materialen, die vaak ook nog wat duurder zijn. Daar komt bij dat normen voor inhoud en oppervlakte en eisen aan de ruimtes in de stal, zoals een strohok, steeds royaler zijn geworden. “Oppervlakte kost geld en groter bouwen vraagt vaak ook zwaardere materialen.”

Kritischer op bouwplannen

Theo ziet dat de hoge prijzen voor nieuwbouw en renovatie maken dat veehouders een stuk kritischer zijn op plannen voor het bouwen van stallen. Er zijn een aantal aspecten waarop ze kosten kunnen besparen. Een belangrijke daarbij is volgens hem het kiezen van de juiste aannemer. “We zien in de praktijk prijsverschillen van 5 tot wel 30% tussen de hoogste en de laagste.” Kortom, meerdere partijen een prijs laten maken en deze laten beoordelen door bouwexperts, is altijd aan te bevelen.

Hoe kosten te beperken?

Wij adviseren ondernemers goed na te denken over timing, ontwerp en uitvoering. Door realistische budgetten en scherpe offertes ontstaat er grip op de bouwkosten. Er zijn meerdere manieren waarop veehouders de bouwkosten in de hand kunnen houden:

• Kleiner of eenvoudiger bouwen of aanpassen van het ontwerp. Vooral minder vierkante meters tikken snel door in de bouwkosten. Denk verder aan geen of minder putten (niet onderkelderen van de voergang), het weglaten van isolatie of de bovenbouw uitvoeren met een eenvoudige constructie, zoals een serrestal. Vanzelfsprekend kunnen keuzes in versobering consequenties hebben voor de bedrijfsvoering.

• Meerdere offertes vragen en kritisch het bouwbedrijf kiezen dat de mogelijkheid heeft om met prefab te werken, aangezien dat vaak drukt op de arbeidskosten.

• Gebruikmaken van goedkopere materialen. Denk aan het type boxen, een eenvoudig voerhek en de mate van techniek en automatisering in de (melk)stal. Ook de afwerking maakt verschil, zoals vlinderen in plaats van coaten van vloeren en eenvoudige wandafwerking.

• Kijken naar gebruikte materialen. Dat kan met name bij melkinstallaties, koelapparatuur en stalinrichting. Maar ook spanten, sandwichpanelen, voerstations en andere (elektronische) apparatuur zijn vaak geheel of gedeeltelijk herbruikbaar. Houd er rekening mee dat voor gebruikte materialen meestal geen fiscale voordelen in het kader van de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV) mogelijk zijn.

• Bouwen in fasen, om toch vast te houden aan het optimale plan de aantallen te behouden, maar op korte termijn minder geld uit te geven. Een optie is bijvoorbeeld een paar jaar langer in de oude melkput blijven melken. 

Vooruitblik op 2025

Voor 2025 verwacht Theo geen grote prijsdalingen. “De verwachting is dat prijzen voor bouwmaterialen zich stabiliseren of beperkt stijgen. Beton en arbeid blijven kostbaar. Vooral loonstijgingen blijven drukken op het totale kostenplaatje van stalbouw.” De huidige economische onzekerheden – zoals geopolitieke spanningen en inflatie – blijven van invloed op de bouwsector. “Ondanks dat de grootste piek in materiaalprijzen voorbij lijkt, zijn structurele kostenverhogingen, zoals hogere lonen en strengere milieuregels, blijvend,” aldus Theo.

Dit artikel is in aangepaste vorm overgenomen van Boerderij